Willemstad, Curaçao 15 mei 2020
Zullen onze kantoren er nog uit kunnen zien, zoals we die voor COVID-19 kennen?
Dat is een vraag die velen zich waarschijnlijk nu zullen stellen. De vraag is terug te herleiden tot een groot aantal factoren, die in acht moeten worden genomen om ‘Social Distancing’ binnen onze kantoren tot uitvoering te brengen.
Nu we terugkeren naar onze werkplek kunnen we profijt halen uit het nadenken over ons binnenklimaat en de functionaliteit, kwaliteit en effectiviteit van het kantoor. Dit stukje bewustwording van onze directe werkomgeving is essentieel, voor allereerst onze eigen gezondheid en veiligheid, maar ook voor de mensen met wie we op dagelijkse basis samenleven, en op de grotere schaal van het land Curaçao tot wereldniveau.
#6feetoffice
De Nederlandse branche van Vastgoedadviseur Cushman & Wakefield bracht recentelijk de #6feetoffice tot leven. Een concept om zo snel mogelijk weer naar kantoor te gaan, met nadruk op hoe kantoren georganiseerd en ingericht kunnen worden in en na het COVID-19 tijdperk-1. Met gebruikmaking van een 6-tal onderdelen is een model voor een aangepast kantoor opgezet, waarbij tussen collega’s minimaal 1,8 meter afstand wordt aangehouden. Dit wordt door middel van bewegwijzering (follow the signs) en ruimer opgezette werkplekken behaald. Hygiënemaatregelen ondersteunen dit concept ter voorkoming van verspreiding van het Corona virus. Het concept brengt met zich mee dat er een nieuwe balans ontstaat binnen het (samen)werken op kantoor. De verwachting is dat men vaker op afstand zal gaan werken en daardoor ontstaat op de werkvloer meer ruimte om werkplekken te ontwerpen die Social Distancing Proof zijn.
Social Distancing op de werkvloer kan per kantoor en/of werkplek “ontworpen” worden, met inachtneming van bepaalde (eenvoudige) principes die, los van COVID-19, grote voordelen met zich meebrengen voor ons allemaal.
Evidence Based Design
Een bekende term in de wereld van ziekenhuis-architectuur en aan zorg gerelateerde gebouwen, is Evidence Based Design (EBD). Onderzoek heeft de positieve effecten aangetoond van goed ontworpen ruimten op de gezondheid van patiënten en de negatieve effecten van slecht ontworpen ruimten hierop, waaronder een langere herstelperiode. Binnen EBD wordt op basis van “verzamelde data” onder andere bepaald wat de afmetingen van specifieke ruimten en kantoren, toiletten, operatie- en/of patiëntenkamers moeten zijn. Ook kleurgebruik bij het schilderen van wanden en de kleur van het licht in ruimten krijgt binnen EBD aandacht.
Dit concept is in bepaalde mate ook toepasbaar bij het ontwerpen van kantoorgebouwen en woningen. Als we EBD toepassen bij het ontwerpen van kantoren, zal dit invloed hebben op hoe we werken, op de indeling en het gebruik van ruimten, de koeling van ruimten en bijvoorbeeld ook efficiëntie in energiegebruik. EBD is een gefundeerd theoretisch onderlegger bij het ontwerpen, waarbij met data afkomstig uit onderzoek bewuste keuzes worden gemaakt.
Een vergelijkbare aanpak, vanuit een iets eenvoudiger concept, is het gebruiken van “natuurlijke bronnen”. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de kennis m.b.t. het effect van kleur, geur, hoeveelheid lucht en licht en bijvoorbeeld temperatuur op de mens. Deze principes zijn gebaseerd op de primitieve relaties van mens en natuur en spelen in op onze fysiologische eigenschappen.
Healthy Office
Diverse facetten van een ontwerp dragen bij aan de bevordering van het binnenklimaat van werkplekken en kantoren. Het hedendaagse kantoor heeft een hogere sociale functie en de vraag is of en hoe dit hand in hand kan gaan met het beperken van evt. virussen en/of overige klachten.
In een onderzoek van (internationaal) Buro Happold wordt geconcludeerd dat de bezetting van (grote) kantoren, in relatie tot Social Distancing, maximaal 40% kan bedragen-2. Een groot impact op de bezetting welke onder andere zal leiden tot een andere organisatie van werkplekken en vergaderruimten en regels voor het gebruik van algemene ruimten zoals gangen en toiletten.
Ons concept, ‘Healthy Office’, is een concept waarbij het binnenklimaat van een kantoor zo is bepaald, dat naast de (voorzorgs-)maatregelen ter beperking van virussen als COVID-19, ook nadruk ligt op de algehele gezondheid van de mens. Zo is er naast voldoende ruimte tussen de verschillende werkplekken, ook voldoende en gepaste verlichting en wordt aandacht besteed aan adaptieve koeling van het gebouw. In geval van nieuwbouw wordt gewerkt met duurzame en karakteristieke materialen, ter bevordering van onder andere hygiëne. Als voorbeeld kan gedacht worden aan het gebruik van koper, een materiaal dat van nature antibacteriële werking heeft. Vandaar dat deurknoppen van oudsher vaak van koper werden gemaakt.
Als we nadenken over het binnenklimaat van kantoren blijft de wijze waarop we schoonmaken vaak onderbelicht. Vooral belangrijk is ook, hoe én waarmee de schoonmaak plaatsvindt. Een onderzoek van Ethics & Environment uit de V.S., geeft aan dat “de meeste mensen 90% van hun tijd binnen doorbrengen, waarbij onderzoek naar het binnenklimaat onbehandeld blijft”-3. Sick Building Syndrome (SBS) is de aanduiding voor het geheel van gezondheidsklachten (onder andere allergieën en ademhalingsklachten) die de gebruikers van een gebouw ervaren in het gebouw zelf of aan het binnenklimaat toeschrijven.
De schadelijkheid van ons binnenklimaat ontstaat door onder meer toegevoegde componenten in bouwmaterialen, zoals formaldehyde (in verf en lijmen) en tekort aan zuurstof. Het komt vaak voor dat het binnenklimaat ongezonder is dan de buitenlucht. In extreme gevallen, zoals grote steden in China, wordt door de grote mate van vervuiling van de buitenlucht aandacht besteed en gestreefd naar de meest pure binnenlucht, als luxe-3.
Hier op Curaçao ligt de uitdaging vooral in luchtverversing van airco gekoelde ruimten. Binnen onze kantoren wordt vaak de keuze in koelsystemen vanuit economisch motief gedaan (dus niet EBD), met als consequentie dat de hoeveelheid CO2 en zuurstof niet altijd adequaat is. Waar een tekort aan zuurstof op de werkvloer is heeft dit consequenties voor de gezondheid-4 en dus ook onze prestaties. Ook voor onze slaapkamers is dit een uitdaging waar vaak re-circulatie van lucht in gekoelde ruimten voorkomt, vooral bij de split-unit AC’s.
In ons Healthy Office concept wordt verder vooral ingegaan op karakteristieken ter verbetering van de functie van het gebouw (o.a. voorkomen van stress en elektro-stress, EMF/ Electromagnetic Fields cq. stralingen van elektronische apparaten), verduurzaming van materialen (waaronder corrosiebescherming) en verdere vermindering van slechte invloeden (o.a. voorkoming schimmels en bacteriën).
Door bewustwording van ons binnenklimaat zullen we automatisch weloverwogen omgaan met onze werkhouding. We zullen minder (lang) zitten en/of eventueel staande werkplekken creëren, specifieke planten in ruimten plaatsen en veilige technologieën toepassen. Ook ons drinkwater zal gezuiverd en kwalitatief beter worden en vooral de schoonmaak zal niet antibacterieel (bestrijdend) gericht zijn, maar zal probiotisch (verbeterend) gedaan worden.
Kortom, we zijn “sustainable” bezig.
Effectieve Micro-organismen
Effectieve Micro-organismen, EM®, is een combinatie van nuttige re-genererende micro-organismen die vrij in de natuur voorkomen en die op geen enkele manier gemanipuleerd en/of gemodificeerd zijn. Deze combinatie, een natuurlijke compositie van de Japanse wetenschapper prof. Dr. Teruo Higa, verhoogt bij toepassing de natuurlijke weerstand van de bodem, planten, water, mens en dier én ook in de bouw, met name het constructiemateriaal.
In tegenstelling tot het bestrijden van bacteriën, voedt de EM® technologie de omgeving met natuurlijke goedaardige micro-organismen en leidt dit onder meer tot vermindering van slechte invloeden en ook tot verduurzaming van de materialen. Voor de mens leidt dit tot een grote verbetering van het gevoel van welbehagen in zijn omgeving.
De positieve invloed van EM®, leidt tot een verhoging van de kwaliteit van het binnenklimaat. Een goed voorbeeld hiervan is de luchtkwaliteit. Een goede balans in luchtkwaliteit voorkomt het ontstaan van onder andere schimmels. Schoonmaak met EM® van zowel lucht, vloeren en tapijten, sanitaire ruimten en werkplekken, dus zonder de scherpe geur en werking van synthetische bestrijdende schoonmaakmiddelen, verminderd dan ook substantieel de bekende symptomen van SBS.
Wat nu??
COVID-19 als pandemie, leert ons dat we bewuster bezig moeten zijn met onze omgeving en vooral ons (binnen)klimaat. Niet alleen op kantoor (naar de Healthy Office toe), maar ook vooral onze leefomgeving en bebouwde omgeving (Healthy Homes & Cities). Bevorderlijk voor de gezondheid is het, wanneer wereldsteden worden ontworpen aan de hand van duurzame ecologische principes waar mens en natuur in balans zijn.
Social Distancing zal effect hebben op uw werkomgeving. De uitdaging is om met duurzame concepten veranderingen aan te brengen in voordeel van het personeel en uiteindelijk het optimaliseren van de bedrijfsactiviteiten.
Binnen ons concept Healthy Office staan gezondheid en veiligheid voorop en richten we ons op een minder kwetsbare omgeving, die is voorbereid op eventuele gezondheidsbedreigende ziekteverschijnselen, met name pandemieën.
Wij van studio DLad werken graag met u samen om uw Healthy Office te ontwerpen.
studio DLad B.V.
Dalí Lourens Architect
studio DLad B.V. is een ontwerpbureau, gespecialiseerd in duurzame en unieke architectuur.
studio DLad B.V. maakt deel uit van het grotere samenwerkingsverband TIGER architects
Bronnen
1 https://www.cushmanwakefield.com/nl-nl/netherlands/six-feet-office
2 https://www.burohappold.com/articles/social-distancing-in-the-workplace
3 https://www.theguardian.com/cities/2018/mar/27/china-clean-air-indoor-quality-shanghai-cordis-hongqiao-filters
4 https://www.ccohs.ca/oshanswers/chemicals/chem_profiles/carbon_dioxide.html
© 2020 studio DLad B.V.